Obowiązkowe raportowanie schematów podatkowych (MDR)

Co do zasady obowiązki te polegają na terminowym, elektronicznym raportowaniu do Szefa Krajowej Administracji Skarbowej schematów podatkowych (nie tylko optymalizacji podatkowych, ale czynności prawnych i faktycznych, których stroną jest podatnik i które mają/mogą mieć wpływ na powstanie lub niepowstanie obowiązku podatkowego – tzw. uzgodnienie). Brak raportowania zagrożony jest wysokimi karami od 750 zł do 21,6 mln zł. Zgłoszony schemat podatkowy otrzymuje od Szefa KAS tzw. NSP (numer schematu podatkowego).

Niestety nowe przepisy nie są jasne i nie do końca wiadomo jest, jakie uzgodnienie stanowi schemat podatkowy podlegający zgłoszeniu, przy czym termin na zaraportowanie wynosi co do zasady 30 dni (liczone m.in. od udostępnienia/wdrożenia/powzięcia wiedzy o udostępnieniu schematu). Z uwagi jednak na trudności wiążące się z rozumieniem nowych regulacji, MF wydłużyło termin na raportowanie do końca lutego (a w praktyce do końca kwietnia, gdyż do tego czasu opóźnienia będą traktowane jako przypadki mniejszej wagi). Raportowaniu podlegają schematy udostępnione już od 1 listopada 2018 r. oraz transgraniczne od 25 czerwca 2018 r. – tutaj raportowanie przesunięte jest na połowę bieżącego roku.

Raportowaniu będą podlegać schematy dotyczące tylko tzw. kwalifikowanego korzystającego, tj. w przypadku którego:

• przychody lub koszty lub wartość aktywów przekroczyły w roku poprzedzającym  lub bieżącym 10 mln EUR;
• uzgodnienie dotyczy rzeczy lub praw o wartości rynkowej powyżej 2,5 mln EUR;
• korzystający jest powiązany z takim podmiotem (tj. Kwalifikowanym, choć np. jego przychody/koszty/aktywa nie przekraczają 10 mln EUR).

Uwaga: W przypadku schematów podatkowych transgranicznych (dotyczących podatku dochodowego i mających wpływ na opodatkowanie CIT w dwóch różnych krajach, a nie tylko w Polsce – np. kwestia powstania bądź nie zakładu) raportowanie jest obowiązkowe nawet w przypadku Korzystających (podatników), którzy nie są Kwalifikowani – wyjątek od kryterium kwalifikowanego korzystającego.

OBOWIĄZKI PROMOTORA

W pierwszej kolejności obowiązek raportowania będzie ciążył na Promotorze. Czyli np. doradca podatkowy (prawnik lub odpowiednio inny podmiot)  będzie musiał zaraportować uzgodnienie będące schematem podatkowym, które udostępnia/wdraża u swojego klienta (u Korzystającego) – formularz MDR-1.

Uwaga: to nie opinia podatkowa (konsultacja) jest raportowana tylko czynność faktyczna lub prawna, którą klient Promotora wykonuje (ma wykonać), a Promotor mu ją wcześniej zarekomendował w celu obniżenia podatków!

Zgodnie z objaśnieniami MF, raportowaniu nie podlegają co do zasady m.in:

• przeglądy podatkowe;
• przygotowanie dokumentacji cen transferowych;
• opinie i komentarze podatkowe (dotyczące przedstawienia skutków podatkowych, przedstawienia ryzyka, zwłaszcza w zakresie czynności już przez podatnika dokonanych);
• udzielanie porad podatkowych w zakresie wprowadzenia przez podatnika procedur w celu zapewnienia zgodności jego rozliczeń z obowiązującymi przepisami i praktyką podatkową;
• bieżące doradztwo podatkowe;
• reprezentowanie klienta;
• przygotowywanie oświadczeń dla celów podatkowych;
• przygotowanie kalkulacji/deklaracji/zeznań podatkowych.

Co do zasady Promotor nie musi raportować wykonywanych przez siebie czynności, jeśli mają one charakter opisowy, a nie twórczy. Ponadto w przypadku schematów tzw. standaryzowanych (dotyczących uzgodnień występujących/mogących wystąpić u wielu Korzystających bez ich istotnej zmiany), a takich jest większość, raportowanie przez Promotora dokonywane jest bez podawania danych dotyczących Korzystającego (z uwagi na tajemnicę zawodową).

Uwaga: Promotorem może być też osoba pracująca w danej spółce np. wewnętrzny doradca podatkowy (tzw. in-house)/dyrektor finansowy/księgowy, jeśli opracowuje/wdraża schemat podatkowy u siebie w spółce, a następnie udostępnia/pomaga go wdrożyć w spółce powiązanej. Wówczas spółka powinna zaraportować schemat podatkowy wdrożony u siebie jako Korzystający (nie zrobi tego Promotor, bo spółka we własnym zakresie opracowała schemat, tj. bez pomocy Promotora) oraz jednocześnie jako Promotor działający na rzecz innej spółki z grupy.

OBOWIĄZKI KORZYSTAJĄCEGO

Podatnik raportuje schemat podatkowy, który został mu udostępniony tylko wówczas, jeśli nie zrobi tego Promotor (lub jeśli Korzystający nie zwolnił promotora z tajemnicy zawodowej przy innych schematach niż standaryzowane) – formularz MDR-1.

Podatnik raportuje też schemat podatkowy jako Korzystający, z którego korzysta, jeśli sam go wprowadził (we własnym zakresie; bez udziału Promotora) – formularz MDR-1.

Dodatkowo wraz z terminem deklaracji podatkowej składanej za okres, w którym dokonał czynności dotyczących wdrożenia uzgodnienia lub uzyskał korzyść podatkową w wyniku wdrożenia uzgodnienia, Korzystający składa formularz MDR-3. 

Uwaga: zaraportowaniu nie podlegają ulgi podatkowe/preferencje wynikające wprost z przepisów podatkowych (np. ulga na nowe technologie/przyśpieszona amortyzacja/zaliczanie wydatków do kosztów uzyskania przychodów/skorzystanie z opcji opodatkowania VAT przy sprzedaży nieruchomości).

OBOWIĄZKI WSPOMAGAJĄCEGO

Wspomagający (udzielający wsparcia/pomocy w udostępnieniu bądź wdrożeniu schematu) raportuje schemat podatkowy tylko wtedy, jeśli nie zrobił tego Promotor lub Korzystający (w ostatniej kolejności).

Wspomagającym może być np. biegły rewident (ale nie w zakresie przeprowadzania obowiązkowego badania sprawozdania finansowego) tylko wykonujący na zlecenie korzystającego inne czynności dodatkowe (np. doradztwo finansowe).

Może nim być też biuro księgowe np. przygotowujące deklaracje podatkowe, a jako Wspomagający zatrudniony tam księgowy (biorąc pod uwagę profesjonalny charakter usług przez niego wykonywanych) powinien był dostrzec, że dane uzgodnienie stanowi schemat podatkowy.

Wspomagający, który powziął wątpliwość, że uzgodnienie może stanowić schemat podatkowy w ciągu 5 dni roboczych (!!!) występuje pisemnie do Promotora lub Korzystającego o przekazanie mu oświadczenia, że uzgodnienie nie stanowi schematu. Jednocześnie Wspomagający w ciągu 5 dni roboczych zawiadamia równocześnie Szefa KAS o swoich wątpliwościach.

Jeżeli Wspomagający nie otrzyma informacji od Promotora/Korzystającego, albo informacje te nie rozwieją jego wątpliwości bądź też Wspomagający bez wątpliwości po prostu dostrzega, że dane uzgodnienie (np. czynności, które księguje lub które w jakiś sposób pomaga wdrożyć – np. notariusz przygotowujący akt notarialny lub doradca podatkowy, który wprawdzie nie udostępnia schematu, ale wykonuje jakieś czynności doradcze w związku z nim) jest schematem podatkowym, to wówczas Wspomagający zawiadamia o tym Promotora/Korzystającego  (formularz MDR-2 – składany jak wszystkie pozostałe formularze w formie elektronicznej). Jeżeli osoby te nie zaraportują danego schematu, to musi to zrobić Wspomagający (formularz MDR-1) w terminie 30 dni.

PROCEDURA DOTYCZĄCA RAPORTOWANIA

Każdy Promotor (nie Wspomagający), którego przychody lub koszty przekroczyły w roku poprzednim 8 mln zł obowiązany jest wprowadzić wewnętrzną procedurę zapewniającą wywiązywanie się z obowiązku przekazywania informacji o schematach podatkowych. Kara za brak procedury wynosi do 2 mln zł.

Oznacza to, że taką procedurę z pewnością powinna posiadać spółka uprawniona do wykonywania doradztwa podatkowego/kancelaria prawna, oczywiście o ile przekroczony został próg 8 mln zł.

Uwaga: procedurę (po przekroczeniu limitu przychodów/kosztów) powinna posiadać każda inna spółka, która wdraża schematy podatkowe w innych spółkach w grupie, tj. działa jako Promotor (np. dyrektor finansowy opracowuje schemat podatkowy w swojej spółce, a następnie takie rozwiązanie wdrażane jest w spółkach powiązanych). W związku z tym ostrożnościowo zalecamy przygotowanie takiej procedury spółkom, których przychody/koszty przekroczyły próg 8 mln zł i działają w grupie kapitałowej, a tym samym potencjalnie mogą znaleźć się w sytuacji Promotora).  

W celu zminimalizowania ryzyka zalecamy również audyt rozwiązań podatkowych stosowanych w spółce pod kątem obowiązku zaraportowania schematu podatkowego (zwłaszcza w przypadku, w którym spółka samodzielnie wdrożyła schemat podatkowy, tj. nie korzystając z usług podmiotu zewnętrznego).