Badanie wspólne sprawozdań szansą na rozwój niewielkich firm audytorskich

Badanie wspólne nie jest podwójnym badaniem sprawozdań finansowych wykonywanym oddzielnie przez każdą firmę audytorską, ale badaniem przeprowadzanym wspólnie przez różne firmy audytorskie w celu wydania wspólnej opinii z badania. Badanie wspólne nie jest również badaniem, w którym jedna firma jest podwykonawcą drugiej firmy.

Stanowi ono mechanizm zwiększający niezależność biegłego rewidenta. Niezależność ta leży w szeroko rozumianym interesie publicznym jako mechanizmie nadzoru nad rynkami finansowymi poprzez lepszą kontrolę przedsiębiorstwa, co ma szczególne znaczenie w gałęziach gospodarki narażonych na ryzyko systemowe.

Dodatkowa kontrola jakości

Badanie wspólne przyczynia się do zwiększenia jakości badania, gdyż wiąże się z podwójną weryfikacją nie oznaczającą jednak, że każdy obszar sprawdzany jest podwójnie. Firmy badające ustalają bowiem wspólnie obszary do badania przez każdą z nich, a po wykonaniu prac każdy audytor weryfikuje dokumentację sporządzoną przez drugiego audytora, co daje dodatkową, niezależną kontrolę jakości. W ten sposób każda z firm uzyskuje pełną wiedzę o sprawozdaniach finansowych, a także krytyczne spojrzenie na wykonane prace. Zmniejsza to również znacząco ryzyko zbyt dużej zażyłości audytora z badaną jednostką. O większej niezależności możemy również mówić w przypadku różnicy zdań z kierownictwem badanej jednostki. Wspólne stanowisko dwóch biegłych rewidentów pozwala na odpieranie nacisków klienta. Badanie wspólne sprzyja więc większej transparentności, wiarygodności badania dla odbiorców i czytelników sprawozdań finansowych, a taki jest przecież cel procesu odbudowywania zaufania do sprawozdawczości finansowej.

Należy również podkreślić, iż europejski legislator dopuścił wydłużenie okresu obowiązkowej rotacji firm audytorskich dla jednostek zainteresowania publicznego w przypadku badania wspólnego. Takie rozwiązania zostały wprowadzone przez wiele krajów. Szwecja, Hiszpania, Dania wydłużyły 10-letni maksymalny okres rotacji o 4 lata, Chorwacja o 10 lat, a Belgia, Norwegia, Finlandia, Francja, Niemcy i Litwa o 14 lat. Wiadomo, że kraje te kierowały się chęcią dekoncentracji rynku usług audytorskich oraz pobudzenia konkurencyjności. Powinno to skutkować rozwojem mniejszych firm audytorskich w tych krajach, a więc zrównoważonym rozwojem całego rynku. Co do statystyk dotyczących dekoncentracji rynku - we Francji, gdzie badanie wspólne jest obowiązkowe, 308 firm audytorskich bada 678 jednostek zainteresowania publicznego, a w Wielkiej Brytanii, gdzie nie występuje obowiązek badania wspólnego dla jednostek zainteresowania publicznego, 68 firm audytorskich obsługuje 1631 podmiotów.

Pełna treść artykułu jest dostępna na stronie prawo.pl